گزارش خبری تحلیلی طلانیوز
فولاد مبارکه در آستانه تبدیل شدن به «لیدر فولاد سبز خاورمیانه»؛ آیا تحول کمکربن واقعی است؟
فولاد مبارکه با سرمایهگذاری گسترده در نیروگاههای خورشیدی، استفاده از پساب شهری، بهینهسازی فرآیند تولید و کنترل آلایندهها، در سال ۱۴۰۴ گامهای جدی به سوی فولاد کمکربن برداشته است. این شرکت در حال ترسیم چشماندازی است که میتواند آن را به رهبر سبز صنعت فولاد در منطقه تبدیل کند، ولی چالشهای مالی، زیرساختی و تکنولوژیک نیز بر مسیر پیشرو سایه انداختهاند.
به گزارش اختصاصی طلانیوز، صنعت فولاد ایران بهعنوان یکی از بزرگترین منابع انتشار CO₂، در حالی که جهان به سمت تولید پایدار و کاهش انتشار گازهای گلخانهای پیش میرود، تحت فشار زیادی قرار دارد. در این راستا، گروه فولاد مبارکه، بهعنوان بزرگترین فولادساز ایران، اقداماتی راهبردی آغاز کرده تا نهتنها دغدغه زیستمحیطی را پاسخ دهد بلکه با تقویت مزیت رقابتی خود، نقش پیشرو در منطقه را بر عهده گیرد. گزارش تحلیلی حاضر نشان میدهد که آیا این شرکت واقعاً میتواند به «لیدر فولاد سبز خاورمیانه» مبدّل شود.
ظرفیتهای تکنولوژیک و استراتژی تولید کمکربن
صنعت فولاد ایران امروز در نقطهای قرار گرفته است که تصمیمات آن میتواند شکل آینده این صنعت را برای سالها تعیین کند. رشد فناوریهای نوین، افزایش فشارهای زیستمحیطی، تغییرات شدید بازارهای جهانی و نوسانات قیمت انرژی، همگی از عواملی هستند که بازار فولاد را بیش از هر زمان دیگری پیچیده و رقابتی ساختهاند.
فرآیندهای تولید فولاد در مبارکه بهتدریج با اصلاحات فناورانه همراه شدهاند. از نگاه مدیران شرکت، کاهش انتشار کربن یکی از اولویتهای بلندمدت است. طبق سخنان «غلامرضا سلیمی»، سطح انتشارات کربن مبارکه در فرایند تولید کنونی حدود ۱.۴ تن CO₂ به ازای هر تن فولاد مذاب است – رقمی که از میانگین جهانی پایینتر است.
این در حالی است که شرکت به دنبال فناوریهای پیشرفته مانند هیدروژن بهعنوان سوخت پاکتر و تکنولوژیهای کنترل انتشار و مدیریت اکسیژن است تا به تدریج به تولید سبزتر نزدیک شود.
در همین راستا، فولاد مبارکه طرح توسعه نیروگاههای خورشیدی را پیگیری میکند؛ ظرفیت کنونی نیروگاه خورشیدی شرکت به ۶۰۰ مگاوات رسیده است. این نیروگاه به عنوان یک منبع انرژی پاک، به کاهش وابستگی به سوخت فسیلی کمک میکند و بار زیستمحیطی تولید را کاهش میدهد.
همچنین، شرکت برنامهای برای کاهش مصرف اکسیژن در فرایند تولید دارد؛ زیرا اکسیژن اضافی در کورهها میتواند باعث سوختن کربن و افزایش انتشار شود. از سوی دیگر، مبارکه سرمایهگذاری روی تحقیق و توسعه در حوزه بازیافت پسماندها و استفاده از قراضه آهن را نیز شروع کرده؛ این موضوع میتواند نقش مهمی در اقتصاد چرخشی فولاد داشته باشد.
منابع مالی، سرمایهگذاری و مدل توسعه
تبدیل به فولاد سبز نه فقط چالشی فناوری است، بلکه یک معادله مالی پیچیده نیز هست. فولاد مبارکه برای تامین انرژی پاک از ترکیب منابع سرمایهای استفاده میکند؛ هم سرمایهگذاری داخلی در نیروگاههای خورشیدی و هم مدل خودتأمینی انرژی از اولویتهای راهبردی است. همانطور که معاون طرح و توسعه شرکت، امیررضا خسروانیپور در نشست خبری آبان ۱۴۰۴ بیان کرد، جدیت شرکت در توسعه پایدار همراه با زیرساخت فناوری کلان است.
این شرکت در سالهای اخیر شتاب سرمایهگذاری را بالا برده تا همراه با رشد تولید، بار زیستمحیطی را کاهش دهد. لازم به ذکر است که بخش زیادی از سرمایهگذاریهای زیستمحیطی به پروژههایی مانند تصفیه پساب، پایش آلایندههای هوا، نصب تجهیزات کنترل انتشار و شبکهسازی پساب اختصاص یافته است.
با این حال، تامین سرمایه برای پروژههایی مثل هیدروژن سبز یا جذب و ذخیرهسازی کربن (CCS) همچنان چالشبرانگیز است: این فناوریها هزینهبر هستند و نیازمند پشتیبانی بلندمدت مالی، مشارکت با تأمین کنندگان بینالمللی و تقویت زیرساختها هستند.
اقدامات زیستمحیطی: آب، پساب و انتشار آلایندهها
واقعیت آن است که ادامه مسیر سنتی تولید، امکان رقابت پایدار را محدود خواهد کرد. در مقابل، حرکت به سمت تولید کمکربن، هوشمندسازی و بهرهگیری از فناوریهای پاک و دیجیتال، میتواند ایران را از یک تولیدکننده صرف به یک بازیگر مؤثر منطقهای تبدیل کند. آینده متعلق به شرکتهایی است که امروز تصمیمهای آیندهنگر میگیرند؛ تصمیمهایی که محور آنها نه صرفاً تولید بیشتر، بلکه تولید هوشمند، پاک و مبتنی بر الزامات جهانی است. فولاد سبز اکنون دیگر انتخاب نیست؛ ضرورتی استراتژیک برای بقای رقابتپذیری و حفظ جایگاه صنعت فولاد در بازارهای آینده.
یکی از برجستهترین نقاط تحول مبارکه، مدیریت منابع آبی است. طبق گزارشها، حدود ۶۰٪ از مصرف آب صنعتی شرکت در سال ۱۴۰۴ از پساب تصفیهشده تأمین میشود؛ این در حالی است که کاهش چشمگیر در مصرف آب خام رخ داده است.
به گفته شرکت، پساب ۹ شهر اطراف مجتمع به چرخه صنعتی بازگردانده میشود. این اقدام نه فقط منابع آب را حفظ کرده، بلکه هزینههای زیستمحیطی را کاهش داده است.
در زمینه آلودگی هوا، مبارکه پایش آنلاین آلایندهها را در چندین نقطه نصب کرده و بیش از ۲۰۰ تجهیز کنترلی برای کاهش گازها و ذرات معلق را راهاندازی کرده است. این اقدامات شامل مجهز شدن دودکشها به سیستم پایش کیفیت هوا (AQI) و ایستگاههای پایش بینالمللی است.
علاوه بر این، شرکت زمینه ورود به اقتصاد چرخشی را نیز فراهم کرده است: پسماندهای مانند سرباره فولاد — که سالانه میلیونها تن آن تولید میشود — به مصالح عمرانی مانند آسفالت و بتن بازگردانده میشوند. این رویکرد نه تنها رد پای زیستمحیطی را کاهش میدهد، بلکه ارزش اقتصادی جدیدی برای ضایعات ایجاد میکند.
از سوی مقامهای محیطزیستی نیز تحسینهایی شنیده شده است . به عنوان نمونه «احمدرضا لاهیجانزاده»، معاون محیطزیست سازمان حفاظت محیط زیست، پروژه نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی خورشیدی را نمونهای شاخص و الگویی برای سایر صنایع دانسته است. همچنین، در یک نمایشگاه تخصصی، مدیر محیطزیست مبارکه مطرح کرد که این شرکت بیش از ۱٬۴۵۰ هکتار فضای سبز برای تأمین زیستگاه پرندگان مهاجر ایجاد کرده است، اقدامی که نشاندهنده تعهد جدی شرکت به همزیستی صنعت با طبیعت است.
آیا مبارکه میتواند راهبر فولاد سبز در منطقه شود
معرفی پروژههای فناورانه، حضور گسترده شرکتهای دانشبنیان و استارتآپهای صنعتی و افزایش توجه تولیدکنندگان به فناوریهای پاک، نشان میدهد صنعت فولاد ایران در حال نزدیک شدن به الزامات جهانی فولاد سبز است. در رویدادهای تخصصی اخیر، شرکتهای بزرگ فولادی کشور به شکل گستردهای به ارائه طرحهای نوآورانه، سامانههای هوشمند و فناوریهای جدید در حوزه کنترل مصرف انرژی و کاهش انتشار پرداختهاند.
با توجه به شواهد، فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۴ یک مسیر روشن به سمت فولاد کمکربن و پایدار را در پیش گرفته است. ترکیب ظرفیت تکنولوژیک (نیروگاه خورشیدی، اصلاح فرآیندها)، مدیریت منابع آبی (بازچرخانی پساب) و پایش و کنترل انتشار آلایندهها، لایههای چندگانهای از تحول را تشکیل میدهد که برای رهبری منطقهای لازم است.
اما تحقق کامل چشمانداز «لیدر فولاد سبز خاورمیانه» تنها در صورت تحقق چند پیشنیاز ممکن خواهد بود: تأمین سرمایه برای فناوریهای نوین مانند هیدروژن و CCS، مشارکت بینالمللی در پروژههای پاک، و ایجاد شفافیت و گزارشدهی قابل مقایسه در انتشار گازهای گلخانهای. چنانچه این عناصر در کنار اراده مدیریتی فعلی باقی بمانند، مبارکه میتواند نه تنها در سطح ملی، بلکه در منطقه خاورمیانه به عنوان یک نمونه برجسته فولاد سبز معرفی شود.
آنچه امروز در کارنامه مبارکه دیده میشود، گامی جدی است اما نقطه شروعی بیش نیست؛ آینده این شرکت سبزتر خواهد بود، اگر توان سرمایهگذاری بلندمدت را حفظ کند، نوآوری را ادامه دهد و با فشارهای محیطزیستی جهانی هماهنگ بماند. موفقیت در این مسیر میتواند نهتنها برای مبارکه، بلکه برای صنعت فولاد ایران نیز نمادی از تحول سبز باشد.
تنظیم خبر توسط
فاطیما زراعت دوست
ارسال دیدگاه